Trường Sa 10: Gặp anh hùng giữ đảo năm xưa

 
Trong một sáng mưa phùn lất phất, chúng tôi có mặt tại Hải Phòng đúng buổi gặp mặt các chiến sĩ của con tàu Anh hùng HQ 505 nhân ngày 14-3 kỷ niệm 26 năm ngày các đồng đội của họ hy sinh anh dũng khi bảo vệ các đảo Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao  huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa).

Buổi gặp mặt do vị Trưởng ban truyền thống Hội tàu HQ-505, Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân, Đại tá Vũ Huy Lễ cho tổ chức. Và không hẹn mà gặp, nhiều Ban liên lạc Bộ đội Trường Sa ở các tỉnh, thành khác cũng chọn ngày này sum họp, tri ân những đồng đội cũ.

Những đồng đội, thân nhân của những người đã nằm lại với lòng biển quê hương có dịp ôn lại những trang vàng của lịch sử Hải quân Việt Nam. Đó là những chiến công lẫy lừng và bi tráng trong ngày 14/3/1988: Trung úy Trần Văn Phương hy sinh khi lá cờ trên đảo Gạc Ma và để lại câu nói: “Thà hi sinh chứ không chịu mất đảo. Hãy để cho máu của mình tô thắm lá cờ truyền thống của quân chúng”. Khi Trung úy Trần Văn Phương hi sinh, Trung sĩ Nguyễn Văn Lanh thay thế giữ lá cờ, bị đạn xuyên qua bả vai, mất đà nhào xuống nước… 64 chiến sĩ nằm lại lòng biển quê hương.

Tàu HQ505 đã lao lên bãi ngầm ở đảo Cô Lin cắm cờ khẳng định chủ quyền Tổ quốc vào ngày 14.3.1988 - Ảnh: tư liệu

Đại tá Vũ Huy Lễ - thuyền trưởng mưu trí của tàu HQ - 505 Anh hùng cũng chính là một nhân chứng trong cuộc chiến ấy. Ông đã tạc một mốc son trong lịch sử Quân chủng Hải quân Việt Nam khi dũng cảm điều khiển tàu lao thẳng lên đảo Cô Lin giữ được đảo và cứu nhiều đồng đội bị thương trong trận hải chiến Gạc Ma năm 1988.

Dù đã hơn một phần tư thế kỷ trôi qua nhưng khi được hỏi về trận chiến Gạc Ma ngày 14/3/1988, Đại tá Vũ Huy Lễ gần 70 tuổi vẫn bồi hồi và phải mất một lúc lâu mới cất lên lời.

Theo thuyền trưởng Lễ, trước khi diễn ra trận hải chiến năm 1988, tàu HQ 505 đang thực thi nhiệm vụ đưa bộ đội công binh và vật tư công trình đến đảo Đá Lớn. Vừa hoàn thành công việc thì sáng 13/3/1988, tàu nhận được lệnh đến đảo Cô Lin.

Thuyền trưởng Lễ nhớ tới thời điểm sáng 14/3 vào lúc 6h30 sáng,  sau khi tàu HQ-604 bị bắn chìm, 3 tàu chiến Trung Quốc liên tục nã pháo vào HQ 505. Tàu bị trúng đạn vào buồng máy bên phải, hỏng máy trôi ra xa đảo Cô Lin gần 1 hải lý. Tất cả các khoang máy đều bốc cháy dữ dội, điện tắt tối om, nước tràn, dầu lênh láng.

 

Hình ảnh cụm đảo Sinh Tồn (huyện đảo Trường Sa, Khánh Hòa) gồm đảo Sinh Tồn, Cô Lin, Len Đao, Gạc Ma. Tuy nhiên, đảo Gạc Ma đã bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép từ ngày 14/3/1988.

“Tôi nhận định, nếu không nhanh chóng trở lại Cô Lin thì tàu sẽ chìm, toàn bộ anh em sẽ hy sinh mà đảo sẽ mất. Chỉ trong vòng 3 -4 phút, tôi đã ra quyết định yêu cầu anh em kỹ thuật tập trung sửa máy tàu. Khi sửa xong, tôi yêu cầu chạy cả 2 máy, một tiến, một lùi để mũi tàu hướng về đảo. Đảo Cô Lin cách Gạc Ma chừng 4 hải lý. Gần đến Cô Lin, tôi hạ lệnh mở hết tốc lực, cho tàu HQ-505 phi thẳng lên đảo”, thuyền trưởng Lễ nói.

Thuyền trưởng Vũ Huy Lễ (đeo quân hàm) và tập thể tàu HQ-505 anh hùng Ảnh: Nguyễn Viết Thái.

Rồi giọng của ông trầm lại, đôi mắt của vị thuyền trưởng quyết đoán năm xưa ngấn lệ "Khi tàu HQ-505 đã sừng sững như một cột mốc khẳng định chủ quyền Việt Nam trên đảo Cô Lin, tôi nhìn sang đảo Gạc Ma, thấy anh em thương vong. Chúng tôi hạ xuồng cứu sinh sang vớt”.

“Đối phương không cho vớt, đe dọa, anh em quyết tâm sang, vớt được 44 người cả thương binh, tử sĩ, đưa về tàu HQ 505 băng bó, sơ cứu chữa, rồi chuyển về đảo Sinh Tồn cách đó 8 hải lý", thuyền trưởng Lễ rưng rưng.

Đến tối 14/3, thuyền trưởng Lễ cùng chín đồng chí nữa ở lại tàu, giữ đảo và luôn trong trạng thái chiến đấu. Ngày nào đối phương cũng quấy nhiễu, cho tàu chiến đến đe dọa, kêu gọi đầu hàng. “Nhưng anh em càng quyết tâm bảo vệ đảo”, ông kể.

Phỏng vấn các chiến sĩ trên tàu HQ-505 (Ảnh Nguyễn Vinh Quang, Báo Ảnh Việt Nam chụp tháng 4/1988)

Đến năm 2000 anh hùng Vũ Huy Lễ  nghỉ hưu, làm lão nông trồng rau, chăm sóc vườn hoa nhỏ tại làng Lũng – làng hoa của thành phố Cảng. Chúng tôi thấy trong giọng nói của ông vẫn còn đó tiếng vi vu của mùa gió chướng, trong ánh mắt vẫn in hình mùa biển lặng mặt nước xanh, và trên vầng trán những nếp nhăn vẫn cồn lên những đợt sóng lừng.  

Ông nói với chúng tôi như nói với những người lính của mình mệnh lệnh giữ đảo Côn Lin năm xưa “Chúng tôi muốn các thế hệ mai sau không bao giờ quên ngày 14/3/1988, không bao giờ quên những người đã ngã xuống vì quê hương, không bao giờ quên Gạc Ma, một phần máu thịt của Tổ quốc”.

Đại tá, Anh hùng Vũ Huy Lễ hôm nay. Ảnh: P.Z 

Quyết định dùng chính con tàu dài gần 100m, rộng 38m làm pháo đài giữ đảo Cô Lin là một quyết định trọng đại, táo bạo và chính xác của thuyền trưởng Vũ Huy Lễ. Năm 1989, Tập thể tàu HQ-505 và thuyền trưởng Vũ Huy Lễ được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân. Nhiều chiến sĩ khác được thưởng huân chương chiến công các hạng.